Cumhurbaşkanlığı 2. tur seçiminin galibini yoğun bir ekonomi gündemi bekliyor. Döviz kuru, faiz, enflasyon, cari açık, iç ve dış borçlar başta olmak üzere birçok sorun çözüm beklerken yeni iktidarın ilk işi ek bütçe çıkarmak ya da yeni bir bütçe yapmak olacak. Seçim taahhütleri, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT), deprem, artan faiz giderleri ve maaş zamlarının ağır yükü nedeniyle bütçe açığının en az 3’e katlanacağı, bunun da 1.5 – 2 trilyon lira büyüklüğünde yeni bir bütçeyi zorunlu hale getireceği hesaplanıyor. Bütçe maratonu nedeniyle yeni Meclis yaz sıcağında ağır bütçe mesaisiyle işe başlamak zorunda kalacak. Seçim vaatleri ve EYT’nin büyüklüğü dikkate alınmadan hazırlanan 2023 yılı bütçesi 4 trilyon 470 milyar lira gider, 3 milyar 810 milyon lira gelir ve 660 milyar lira açık tahminiyle hazırlanmıştı.
EYT ÖDEMELERİ
Yıl içerisinde her gün yenileri eklenen seçim harcamaları ve vaatleri ile EYT’nin getirdiği yüklere şubat ayında ülkeyi sarsan bir de deprem felaketi eklendi. Yapılan hesaplamalar, 660 milyar liralık açığın en az 3’e katlanacağı, bu nedenle devasa kaynak ihtiyacının sağlanabilmesi için en az 1.5-2 trilyon liralık yeni bir bütçenin yapılması gerektiğini gösteriyor. Emeklilikte yaşa takılanların emekli edilmesiyle birlikte SGK’nın bu yıl yaklaşık 2-2.5 milyon yeni emekliye ilave maaş ödemesi gerekti. Emeklilik işlemleri yavaş sürse de emeklilik işlemlerinde başvuru tarihi baz alındığı için yılın sonuna yaklaşıldığında mart, nisan ve mayıs aylarından biriken yüz binlerce EYT’liye birikmiş aylıkları ve bayram ikramiyeleri ödenecek. EYT’nin sadece bu yılın bütçesine getireceği ek yükün 300 milyar lirayı bulması bekleniyor.
Depremin maliyeti en az 35 milyar dolar
Depremin başta kamu bütçesi olmak üzere ekonomiye maliyetinin minimum hesaplamalarla bile 35 milyar doların üzerinde olacağı belirtiliyor. Depremde yıkılan konutların yerine yenilerinin yapılması ile alt yapıların, yolların, kamu binalarının inşa edilmesi bütçeye yüzlerce milyar liralık ek yük getirdi. Mevcut bütçeyle karşılanamayacak bütün bu giderler ek bütçe ve borçlanmayla finanse edilmeye çalışılacak.
Bol keseden seçim vaatleri devreye girecek
Seçim bir taraftan kamu kaynaklarının kullanılması diğer yandan bol keseden ilan edilen seçim vaatleri nedeniyle ağır bir maliyet baskısıyla karşı karşıya kalacak. Özellikle kamu işçilerine yapılan büyük zammın ardından temmuzda memur ve emeklilerin maaşına da büyük zam yapılacağı sözü verildi. Bütçe içerisinde önemli yer tutan personel ve emekli aylığı ödemeleri ek bütçenin de en önemli gider kalemlerinden biri olacak. Seçim sonrası kurda yaşanacak olası artışların da Kur Korumalı Mevduat hesaplarına yapılacak ilave ödemeler nedeniyle bütçeye yükünü önemli ölçüde artırması bekleniyor.
